Maart 2022

Maar al te vaak hebben we ons lichaam gedurende vele jaren onbewust verkeerd gebruikt, zodat de ruggengraat zelfs vervormd kan zijn.

Daarom is het belangrijk om de nieuwe lichaamshouding voorzichtig toe te passen tot het lichaam zich op natuurlijke wijze heeft hersteld in een betere toestand.

Hoe doen we dat?

• NIET een betere houding aannemen door overdreven spierspanning te gebruiken.
• WEL regelmatig en dagelijks toepassen van oefeningen die het lichaam ontspannen en die de gewrichten en ruggengraat op één lijn plaatsen.

Onze beenderen, spieren en bindweefsel zijn een hele structuur van verschillende onderling afhankelijke en verbonden punten. Het gebruik van “zachtheid/ontspanning om hardheid/spanning te overwinnen” is een therapeutische benadering die een langdurig effect zal hebben. Échte verbetering heeft tijd en regelmaat nodig. Het is heel belangrijk te weten hoe en wat te oefenen. Kwaliteit komt vóór kwantiteit: beter goed oefenen dan veel oefenen! Deze methode is heel anders dan de atletische benadering van “no pain, no gain”   ( zonder pijn, geen vooruitgang ) en het steeds verder verleggen van de fysieke grenzen.

Wat zo fijn is aan het zachte Qi Gong is dat na verloop van tijd de oefeningen steeds makkelijker uit te voeren zijn. Vertrouwen brengt dan meer stabiliteit en meer bewegingsmogelijkheid. Zo zullen we meer bereid zijn te blijven oefenen. Zachte Qi Gong is niet inspannend, maar stimulerend. We zullen ons beter voelen ná het oefenen dan er voor.

“Het moeilijke is niet het harde werk en de toewijding bij het oefenen, maar wél geen voordeel halen uit onze inspanningen.” –Yang Zhenduo.

Wat is het fijn om na een lange winter je schoenen uit te doen en het warme lentegras onder je blote voeten te voelen! Maar is het ook slim?
Wat zijn de voor- en nadelen van Tai Chi en Qigong (en andere sporten) op blote voeten?
En als je graag schoenen draagt, welke zijn dan het meest geschikt voor deze sporten?

Ik heb het altijd heerlijk gevonden om op blote voeten rond te lopen. Ook Tai Chi en Qigong vind ik fijner en diepgaander zonder schoenen. Toch heb ik me door verschillende, vooral Chinese leraren bang laten maken voor dat rechtstreekse contact met de aarde.

Nu de zomer zich (voorzichtig) aankondigt komt de vraag weer in me op: uit met die schoenen?

Of toch maar niet?

Blote voeten

In zijn boek Running Barefoot schrijft de Amerikaanse atleet Michael Sandler dat mensen die hardlopen op blote voeten minder vaak kwetsuren oplopen. Voeten zijn immers als supercomputers: ze vergaren constant informatie uit de grond en geven die door aan de hersenen. Schoenen (‘voetgevangenissen’, volgens sommige blotevoeten-fanatici) blokkeren uiteraard een groot deel van die informatiestroom. Daarom maak je met schoenen meer kans om je evenwicht te verliezen of je voet om te slaan dan zonder.

Een andere deskundige op het gebied van blote voeten is de bioloog Daniel Howell van de Liberty University in Lynchburg (VS). Volgens Howell is het risico op aandoeningen en kwetsuren vele malen groter wanneer je schoenen draagt dan wanneer je blootsvoets loopt. Hij beweert dat 90% van de aandoeningen die podologen behandelen toegeschreven kunnen worden aan het dragen van schoenen.

Toch is hij geen fanatieke tegenstander: “Schoenen zijn ideaal om te dragen in een aantal welomlijnde situaties, bijvoorbeeld bij bepaalde sociale gelegenheden, wanneer het erg koud is of op plaatsen waar veel glas ligt of andere scherpe voorwerpen.”
Ondanks dat draagt de ‘barefoot professor’ al tien jaar lang nauwelijks schoenen, zelfs niet tijdens zijn colleges.

Toch schoenen?

Ondanks de vele voordelen van blote voeten, is Tai Chi of Qigong op blote voeten voor heel wat mensen moeilijk of zelfs af te raden.

Schoenen bieden je allereerst steun en houvast, wat een pak veiliger is, zeker voor mensen met een wankel evenwicht.

Schoenen bieden uiteraard ook bescherming tegen glas, scherpe voorwerpen en niet te vergeten teken of andere vervelende beestjes.

Een goede schoen absorbeert ook schokken en daar heeft heel het lichaam baat bij. Schokken belasten immers je beenderen, ligamenten en gewrichten.

Vanuit Chinees oogpunt blokkeert koude de ‘vrije stroom van Qi, bloed en vloeistoffen’. De Borrelende Bron (yongquan) zit ongeveer in het meest holle deel van de voetzool. Hier stijgt de nierenergie op in het lichaam. Als kou hier binnendringt, voelt heel je lichaam koud aan.

Ook vocht kan het lichaam binnendringen en ziekte of pijn veroorzaken, zeker voor mensen die al kampen met gewrichtsproblemen.

Tenslotte zijn schoenen belangrijk voor mensen met diabetes. Wondjes aan de voeten zijn voor hen vaak moeilijk te genezen en kunnen leiden tot serieuze ontstekingen.

Schoenen voor Tai Chi en Qigong

Er zijn heel wat schoenen op de markt die speciaal voor Tai Chi en Qigong werden ontworpen, maar hoogst waarschijnlijk hoef je helemaal niks nieuws aan te schaffen. Gewone sportschoenen of andere platte schoenen zijn meestal voldoende.

De ideale schoen voor Tai Chi of Qigong is plat, buigzaam, licht, met een dunne, stoffen of leren zool.

plat – Schoenen met een hiel zijn minder geschikt omdat je er iets moeilijker je evenwicht op kan bewaren. Ook veranderen zulke schoenen de structuur van je lichaam en dus je manier van bewegen.

buigzaam – Bij veel Tai Chi-bewegingen ga je je voeten afrollen. Met al te stijve schoenen zoals wandelschoenen is dat erg moeilijk. Bovendien wil je zo veel mogelijk contact met de grond.

licht – Zeker voor die Tai Chi-vormen waarbij je veel benen- en voetenwerk doet (kicks) is het belangrijk om geen blok aan je been te hebben.

dunne, stoffen of leren zool – Dunne zolen geven je meer informatie vanuit de grond en dus beter evenwicht. Rubberen zolen zijn vaak heel buigzaam, maar hebben als nadeel dat je er te veel grip mee hebt. Bij Tai Chi ga je vaak roteren met een hiel op de grond,. Voor beginners geeft dat met een rubberen zool soms te veel druk op de knieën.

genoeg steun – ook in de breedte, voor extra evenwicht

Conclusie

Tai Chi en Qigong beoefenen op blote voeten blijft een fantastische ervaring. Het verhoogt zeker het plezier en de weldadige effecten ervan. Toch is het belangrijk om voorzichtig te zijn, zeker als je fragiele voeten hebt, moeite hebt met evenwicht, breekbare botten of gewrichten hebt of als je heel gevoelig bent voor kou.

Het allerbelangrijkste is uiteraard dat je je goed voelt bij wat je doet. Alles hangt af van de temperatuur en de ondergrond. Oefen je in een zaal met koude stenen of met warm tapijt? Of oefen je buiten op een plein of een grasveld?

Als je van plan bent om blootsvoets Tai Chi of Qigong te gaan doen, geef jezelf dan in ieder geval de tijd om je aan te passen. Ook je voeten moeten immers wennen aan de nieuwe omstandigheden.